รูปราโค รูปธาตุปริยาปันโนติอาทิกถา

[1682] สกวาที ความกำหนัดในรูปนับเนื่องในรูปธาตุ หรือ ?
ปรวาที ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในรูป เป็นธรรมแสวงหาสมาบัติ เป็น
ธรรมแสวงหาอุบัติ เป็นธรรมเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม สหรคต
เกิดร่วม ระคน สัมปยุต เกิดด้วยกัน ดับด้วยกัน มีวัตถุเป็นอันเดียวกัน
มีอารมณ์เป็นอันเดียวกัน กับจิตดวงแสวงหาสมาบัติ กับจิตดวงแสวงหา
อุบัติ กับจิตเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. ความกำหนัดในรูป ไม่เป็นธรรมแสวงหาสมาบัติ
ไม่เป็นธรรมแสวงหาอุบัติ ไม่เป็นธรรมเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม
จะเป็นธรรมสหรคต ฯลฯ มีวัตถุเป็นอันเดียวกัน มีอารมณ์เป็นอันเดียวกัน
ฯลฯ กับจิตเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม ก็หามิได้ มิใช่หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. หากว่า ความกำหนัดในรูป ไม่เป็นธรรมแสวงหา
สมาบัติ ไม่เป็นธรรมแสวงหาอุบัติ ไม่เป็นธรรมเครื่องอยู่เป็นสุขใน
ทิฏฐธรรม จะเป็นธรรมสหรคต ฯลฯ มีวัตถุเป็นอันเดียวกันมีอารมณ์
เป็นอันเดียวกัน ฯลฯ กับจิตเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม ก็หามิได้ ก็
ต้องไม่กล่าวว่า ความกำหนัดในรูปนับเนื่องในรูปธาตุ.
[1683] ส. ความกำหนัดในรูปนับเนื่องในรูปธาตุ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในเสียงนับเนื่องในสัททธาตุ หรือ ?

ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. ความกำหนัดในรูปนับเนื่องในรูปธาตุ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในกลิ่น ฯลฯ ความกำหนัดในรส ฯลฯ
ความกำหนัดในโผฏฐัพพะ นับเนื่องในทิฏฐัพพธาตุ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1684] ส. ความกำหนัดในรูป ไม่พึงกล่าวว่า นับเนื่องใน
สัททธาตุ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในรูป ไม่พึงกล่าวว่านับเนื่องในรูปธาตุ
หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอยางนั้น ฯลฯ
ส. ความกำหนัดในกลิ่น ฯลฯ ความกำหนัดในรส ฯลฯ
ความกำหนัดในโผฏฐัพพะ ไม่พึงกล่าวว่านับเนื่องในโผฏฐัพพธาตุ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในรูป ไม่พึงกล่าวว่านับเนื่องในรูปธาตุ
หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1685] ส. ความกำหนัดในอรูปนับเนื่องในอรูปธาตุ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในอรูป ไม่พึงกล่าวว่านับเนื่องในอรูปธาตุ
หรือ ?

ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. ความกําหนัดในอรูปนับเนื่องในอรูปธาตุ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในอรูป เป็นธรรมแสวงหาสมาบัติ เป็น
ธรรมแสวงหาอุบัติ เป็นธรรมเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม สหรคต
เกิดร่วม ระคน สัมปยุต เกิดด้วยกัน ดับด้วยกัน มีวัตถุเป็นอันเดียวกัน
มีอารมณ์เป็นอันเดียวกัน กับจิตดวงแสวงหาสมาบัติ กับจิตดวงแสวงหา
อุบัติ กับจิตเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. ความกำหนัดในอรูป ไม่เป็นธรรมแสวงหาสมาบัติ
ไม่เป็นธรรมแสวงหาอุบัติ ไม่เป็นธรรมเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม
เป็นธรรมสหรคต ฯลฯ มีวัตถุเป็นอันเดียวกัน มีอารมณ์เป็นอันเดียวกัน
ฯลฯ กับจิตเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม ก็หามิได้ มิใช่หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. หากว่า ความกำหนัดในรูป ไม่เป็นธรรมแสวงหา
สมาบัติ ไม่เป็นธรรมแสวงอุบัติ ไม่เป็นธรรมเครื่องอยู่เป็นสุขใน
ทิฏฐธรรม จะเป็นธรรมสหรคต เกิดร่วม ระคน สัมปยุต เกิดด้วยกัน
ดับด้วยกัน มีวัตถุเป็นอันเดียวกัน มีอารมณ์เป็นอันเดียวกัน กับจิตดวง
แสวงหาสมาบัติ ก็หามิได้ กับจิตดวงแสวงหาอุปบัติ ก็หามิได้ กับจิต
เครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม ก็หามิได้ ก็ต้องไม่กล่าวว่า ความกำหนัด
ในรูปนับเนื่องในอรูปธาตุ.
[1686] ส. ความกำหนัดในอรูปนับเนื่องในอรูปธาตุ หรือ ?

ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในเสียงนับเนื่องในสัททธาตุ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. ความกำหนัดในอรูปนับเนื่องในอรูปธาตุ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในกลิ่น ฯลฯ ความกำหนัดในรส ฯลฯ
ความกำหนัดในโผฏฐัพพะ นับเนื่องในโผฏฐัพพธาตุ หรือ ?
ป. ไม่พึงกลาวอย่างนั้น ฯลฯ
[1687] ส. ความกำหนัดในเสียง ไม่พึงกล่าวว่า นับเนื่องใน
สัททธาตุ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในอรูป ไม่พึงกล่าวว่านับเนื่องในอรูป-
ธาตุ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. ความกำหนัดในกลิ่น ฯลฯ ความกำหนัดในรูป ฯลฯ
ความกำหนัดในโผฏฐัพพะ ไม่พึงกล่าวว่านับเนื่องในโผฏฐัพพธาตุ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. ความกำหนัดในอรูป ไม่พึงกล่าวว่านับเนื่องในอรูป-
ธาตุ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1688] ป. ไม่พึงกล่าวว่าความกำหนัดในรูปนับเนื่องในรูปธาตุ
ความกำหนัดในอรูปนับเนื่องในอรูปธาตุ หรือ ?

ส. ถูกแล้ว.
ป. ความกำหนัดในกาม นับเนื่องในกามธาตุ มิใช่หรือ ?
ส. ถูกแล้ว.
ป. หากว่า ความกำหนัดในกาม นับเนื่องในกามธาตุ
ด้วยเหตุนั้นท่านจึงต้องกล่าวว่า ความกำหนัดในรูป นับเนื่องในรูปธาตุ
ความกำหนัดในอรูปนับเนื่องในอรูปธาตุ.
รูปราโค รูปธาตุปริยาปันโน อรูปธาตุปริยาปันโนติกถา จบ

อรรถกถารูปราโค รูปธาตุปริยาปันโนติอาทิกถา

ว่าด้วย รูปราคะนับเนื่องในรูปธาตุเป็นต้น

บัดนี้ ชื่อว่าเรื่องรูปราคะนับเนื่องในรูปธาตุ อรูปราคะนับเนื่อง
ในอรูปธาตุ. ในเรื่องนั้น ชนเหล่าใดมีความเห็นผิดดุจลัทธินิกายอันธกะ
ทั้งหลายว่า กามราคะ ความยินดีในกาม นับเนื่องในกามธาตุ เหตุใด
เพราะเหตุนั้น แม้รูปราคะทั้งหลาย คือความยินดีในรูป ก็พึงนับเนื่อง
ในรูปธาตุและอรูปธาตุ ดังนี้ คำถามของสกวาทีหมายถึงชนเหล่านั้น
คำตอบรับรองเป็นของปรวาที. คำที่เหลือพึงทราบโดยนัยที่กล่าวในหนหลัง
นั่นแหละ. ด้วยว่า ในปัญหานี้ บัณฑิตพึงทราบบทที่ต่างกันว่า รูปราคะ
ย่อมนอนเนื่องในรูปธาตุ และอรูปราคะย่อมนอนเนื่องในอรูปธาตุอย่าง
เดียว. ก็ลัทธินั้นมีอยู่ก็นิกายอันธกะทั้งหลายด้วย แก่นิกายสมิติยะ
ทั้งหลายด้วย แต่ปัญหานี้เป็นของนิกายอันธกะทั้งหลายเท่านั้น.

อรรถกถารูปราโค รูปธาตุปริยาปันโนติอาทิกถา จบ